Than hoạt tính là gì? Cách phân biệt than hoạt tính với than thường

Than hoạt tính là gì, công dụng như thế nào và liệu nó có “mạnh mẽ” như những lời quảng cáo mà chúng ta thường thấy. Các bạn yên tâm, bài viết này không nhằm “bóc phốt” các lời quảng cáo, mà chỉ giúp bạn hiểu để tránh kỳ vọng quá nhiều vào những loại bột than nhưng không phải “than hoạt tính”.

Than hoạt tính là gì?

Than hoạt tính (Activated Charcoal) là than đã được xử lý oxy ở nhiệt độ rất cao để tăng độ xốp. Phương pháp này sẽ làm thay đổi cấu trúc bên trong, giảm kích thước lỗ và tăng diện tích bề mặt. Một gam than hoạt tính có thể có diện tích bề mặt vượt quá 800 – 1000 m². Để tăng khả năng hấp phụ, than hoạt tính sẽ được bổ trợ thêm quá trình xử lý hóa học.

Chính vì phương pháp xử lý đặc thù nên than hoạt tính rất khó để có thể sản xuất tại nhà.

Than hoạt tính thường được sản xuất từ than củi và đôi khi là than sinh học.

Than loại thường thấy có dạng bột mịn, màu đen, không mùi, không tan trong nước.

Các ứng dụng của than hoạt tính

Than hoạt tính có rất nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực công nghiệp, y tế, hóa phân tích và môi trường.

Trong lĩnh vực y tế, than hoạt tính còn được gọi là than dược (Carbo medicinalis) có ứng dụng chủ yếu là điều trị quá liều ma túy hoặc chống độc khẩn cấp. Ngoài ra, nó cũng được sử dụng để hỗ trợ điều trị như giảm đầy hơi, giảm mức cholesterol và cải thiện chức năng thận. Tuy nhiên, tác dụng hỗ trợ không được đánh giá cao.

Loại than này cũng được sử dụng làm thành phần phụ gia trong các sản phẩm làm trắng răng, da hoặc trong các thiết bị lọc nước hoặc khử mùi không khí…

Về lĩnh vực môi trường, than hoạt tính là thành phần không thể thiếu trong các quá trình xử lý lọc không khí và nguồn nước:

• Lọc sạch dầu tràn
• Lọc nước ngầm
• Lọc nước uống
• Làm sạch không khí
• Giữ tạp chất hữu cơ không bay hơi từ màu vẽ, lọc khô, bay hơi xăng và những quá trình khác.

Nó còn được sử dụng trong nông nghiệp khi trộn vào đất một lượng nhất định, nhằm khử tia đất hiệu quả.

Các sản phẩm thường có than hoạt tính mà chúng ta hay gặp, như: khẩu trang, sữa rửa mặt, tẩy da chết, sữa tắm, kem đánh răng, bàn chải, nệm than hoạt tính,…

Các dòng sản phẩm lọc, như: máy hút mùi, lõi lọc than hoạt tính, lọc nước, than hoạt tính lọc không khí, than hoạt tính lọc nước (nước uống, nước bể cá,…),…

Than hoạt tính có an toàn không?

Câu hỏi này thường gặp đối với người sử dụng loại than này để giải quyết các vấn đề liên quan đến sức khỏe, như đầy hơi, cải thiện chức năng thận,…

Câu trả lời là: Than hoạt tính được coi là an toàn trong hầu hết các trường hợp. Tuy nhiên, nó không phải thần dược trị bách bệnh, mà chỉ có tác dụng hỗ trợ. Người dùng có thể gặp những tác dụng phụ không mong muốn như nôn mửa, gây tắc ruột, rối loạn nhu động ruột. 

Trong các trường ngộ độc cấp, người bệnh không được tự ý sử dụng tại nhà. Nguy cơ sặc vào đường hô hấp có thể xảy ra. Trong bất kỳ trường hợp nào, người bệnh cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Nguyên liệu làm than hoạt tính

Nguyên liệu dùng làm than hoạt tính thường là nguyên liệu giàu thành phần Carbon. Các nguyên liệu được dùng phổ biến như gỗ, gáo dừa, than đá (than antraxit và than bitum), than tre, than bùn,… 

Các yếu tố dùng để đánh giá nguyên liệu trong sản xuất than hoạt tính là hàm lượng tro, tạp chất vết,… Các yếu tố này sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm đầu cuối, bao gồm cấu trúc mao mạch và độ tinh khiết.

Cách làm than hoạt tính

Quy trình sản xuất công nghiệp 

Quy trình sản xuất công nghiệp với nguồn nguyên liệu như gỗ, gáo dừa, bã mía, tre,…nhìn chung có 3 công đoạn cơ bản là than hóa, hoạt hóa và rửa than.

Công đoạn than hóa là chính là nung nguyên liệu để tạo ra than. Nguyên liệu trước khi nung phải được phân thành mảnh có kích thước phù hợp rồi phơi khô đến một độ ẩm nhất định. Nhiệt độ nung than từ 400 đến 700 độ C.

Than thô sau đó sẽ được hoạt hóa bằng hơi nước trong điều kiện không có oxi ở nhiệt độ hơn 900 độ C. Trong quá trình hoạt hóa bằng hơi nước, tất cả các hợp chất dễ bay hơi đều bị loại bỏ. Khi đó, các lớp nguyên tử carbon lần lượt bong ra, mao mạch bên trong được mở rộng, để lại một bộ khung carbon.

Sau khi than nguội, công đoạn tiếp theo là rửa than để loại bỏ các hợp chất hòa tan. Quy trình rửa bao gồm rửa nước (loại bỏ chất tan trong nước) → rửa bằng acid (loại bỏ chất tan trong acid) → rửa lại bằng nước (loại bỏ acid dư thừa).

Thành phẩm sau đó được sấy khô và nghiền mịn rồi cho tạo hình theo nhu cầu sử dụng sản phẩm.

Ở Việt Nam, than hoạt tính gáo dừa là loại được sản xuất khá phổ biến.

Làm than tại nhà

Theo như quy trình sản xuất than hoạt tính quy mô công nghiệp ở trên thì việc hoạt hóa than đòi hỏi nhiệt độ xử lý rất cao. Nhiệt độ như thế thì các thiết bị ở nhà khó đạt đến được. Do đó, Hoàng thượng Net không khuyến nghị việc làm than hoạt tính tại nhà. Bởi công sức bỏ ra sẽ không thu được sản phẩm hiệu quả cao.

Tuy nhiên, trong trường hợp bí bách chưa tìm được loại chuyên dùng thì các loại than củi thông thường trong nhà có thể dùng để lọc tạm thời nước, không khí,…

Đối với nhà phố không có đun củi, chúng ta cũng có thể đốt hoặc rang các nguyên liệu như gáo dừa, gạo để thu được than thô.

Lưu ý:

Một số hướng dẫn làm than hoạt tính tại nhà có sử dụng các dung dịch acid như acid hydroclorua. Đây là một dạng acid mạnh có thể gây bỏng. Ngoài ra, nó còn có thể gây ra phản ứng hóa học tạo hợp chất gây ngạt, ảnh hưởng đến thần kinh trung ương.

Các dạng than hoạt tính phổ biến hiện nay

Than hoạt tính dạng bột

Kích thước hạt bột than từ 0.2 đến 0.5mm. Bột than hoạt tính dễ bị rửa trôi và không ổn định. Nó chủ yếu được sử dụng bổ trợ cho các hệ thống xử lý nước phèn công nghiệp hay trong màng lọc thẩm thấu ngược (RO).

Loại than như bột than tre có giá thành rẻ, bề mặt tiếp xúc lớn nên thường được dùng bổ sung trong các sản phẩm chăm sóc da, răng miệng như sữa rửa mặt, kem đánh răng, …

Than hoạt tính dạng hạt

Hạt than có hình dạng ngẫu nhiên với kích thước từ 0.2 đến 5mm. Đặc tính dạng này là cứng và bền hơn dạng bột, khó bị rửa trôi nên thường được dùng để xử lý nước thải công nghiệp, nước sinh hoạt.

Than hoạt tính dạng viên nén

Than hoạt tính dạng nén có hình trụ, đường kính từ 0.8 đến 5mm. Đặc tính loại than này cứng cáp, bền bỉ, diện tích bề mặt tiếp xúc lớn, nên được dùng để lọc khí độc cực tốt.

Than hoạt tính dạng ống và tấm

Đường kính của ống than hoạt tính có thể từ 1 đến 5cm, hoặc sản xuất theo nhu cầu sử dụng. 

Trong khi đó, than hoạt tính dạng tấm là việc phủ than lên khung hoặc tấm mút định hình sẵn. Loại này thường dùng trong thiết bị lọc không khí.

Than hoạt tính gốm

Trên thị trường hiện nay còn có một loại nữa gọi là than hoạt tính gốm xốp, loại sản phẩm dễ tìm thấy là chén lọc dùng để pha cà phê.

Sản phẩm lọc không khí của TerraComb cũng là bộ lọc than hoạt tính gốm. Dưới sự bổ trợ của ceramic và các thành phần lọc khác, TerraComb sẽ có được tác dụng lọc tốt và bền vững hơn. 

Bộ lọc TerraComb cũng được sử dụng kết hợp với máy điều để trở thành bộ Lọc gió điều hòa than hoạt tính, biến chiếc máy điều hòa thành chiếc máy vừa làm mát vừa lọc sạch không khí.

Cách phân biệt than hoạt tính với than thường

Để phân biệt than hoạt tính và than thường bạn có thể sử làm theo cách sau:

• Đầu tiên bạn chuẩn bị hai cốc thủy tinh đựng nước lọc
• Sau đó, cho hai loại than vào hai cốc nước và quan sát hiện tượng
• Nếu cốc nước sủi bọt khí thì đó là than hoạt tính, nếu không có hiện tượng hoặc bọt khí rất ít thì rất có thể đó là than thường.

Mua than hoạt tính ở đâu và giá cả thế nào?

Hiện nay việc mua than hoạt tính không còn quá khó khăn khi ngành thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ. Mọi người có thể dễ dàng tìm thấy shop uy tín cung cấp mặt hàng này. 

Để mua được sản phẩm chất lượng, bạn có thể xem trước qua gian hàng của shop, xem các chỉ số đánh giá như độ phản hồi, mức độ hoạt động, đánh giá sản phẩm của shop. Có thể món hàng bạn mua không có review, nhưng nếu các sản phẩm khác của shop được đánh giá tốt thì độ tin cậy của shop sẽ cao hơn.

Giá than hoạt tính dao động từ 70.000 – 120.000 đồng/kg tùy theo chất lượng và công dụng.

Với cách phân biệt than hoạt tính và than thường mà Hoàng thượng Net hướng dẫn ở trên, hy vọng các bạn có thể tìm được shop bán hàng uy tín. Và luôn nhớ là sản phẩm nhà làm hoặc “homemade” thì rất khó để đạt được chất lượng và hiệu quả thật sự của than hoạt tính. Và chúng chỉ phát huy tác dụng một phần nào đó.

Trong trường hợp muốn lọc không khí khử mùi độc hại, mùi chó mèo, mùi nhà vệ sinh, mùi xe ô tô, mùi bếp,…thì đừng ngần ngại liên hệ với Xaha Shop để mua TerraComb về dùng. Vừa rẻ, vừa hiệu quả mà lại đảm bảo uy tín!